Cây rau má tía, hay còn gọi là rau má đỏ, là một loại rau lá phổ biến tại Việt Nam. Ngoài việc được sử dụng trong ẩm thực, rau má tía còn có nhiều tác dụng hữu ích trong chăm sóc sức khỏe và điều trị bệnh. Bài viết này của Cây Rau Má sẽ giúp bạn khám phá nguồn gốc, đặc điểm, tác dụng và cách sử dụng của loại rau đặc biệt này.
Nguồn gốc và phân loại cây rau má tía
Cây rau má tía là một loài thực vật thảo dược có nguồn gốc từ Đông Nam Á, gồm: Việt Nam, Malaysia, Indonesia và Thái Lan. Nó thuộc họ Đương quy (Apiaceae) và được biết đến dưới nhiều tên gọi khác như rau má đỏ, rau má tím, rau má dại và rau má bông.
Rau má tía có thân cây thấp, lan dài mọc sát mặt đất. Lá của nó có màu tím đỏ, với cuống lá cũng mang sắc tím đỏ. Hoa rau má tía mọc thành chùm và có màu trắng nhạt. Quả của nó hình bầu dục, màu nâu đen khi chín.
Về phân loại cây rau má tía, được chia thành nhiều giống khác nhau, phân biệt dựa vào các đặc điểm như màu sắc của lá, quả và thân. Các loài rau má tía phổ biến bao gồm rau má tía Centella asiatica, rau má tía Centella coriacea, rau má tía Centella triflora, rau má tía Centella erecta…
Thành phần dinh dưỡng và công dụng của cây rau má tía
Thành phần
Thành phần dinh dưỡng của cây rau má tía bao gồm nhiều chất dinh dưỡng và dược chất quý như:
Những chất dinh dưỡng này giúp cây rau má tía có nhiều tác dụng quan trọng như:
- Tăng cường hệ miễn dịch.
- Cải thiện tuần hoàn máu.
- Chống oxy hóa.
- Hỗ trợ lành vết thương.
- Dưỡng da.
- Điều hòa huyết áp.
Các tác dụng của rau má tía
- Cây rau má tía giàu vitamin C, vitamin B, khoáng chất và các chất chống oxy hóa, giúp tăng cường hệ miễn dịch. Các chất triterpenoid trong rau má tía kích thích sản xuất bạch cầu, tế bào lympho và các tế bào miễn dịch khác.
- Ngoài ra, rau má tía có tác dụng làm giãn nở mạch máu, cải thiện lưu thông máu. Các chất triterpenoid ngăn ngừa sự hình thành mạch máu mới, giúp làm giảm tình trạng tăng huyết áp.
- Rau má tía cung cấp nhiều vitamin C, vitamin E và các flavonoid, có tác dụng chống oxy hóa mạnh, bảo vệ tế bào và ngăn ngừa lão hóa sớm.
- Đối với lành vết thương, rau má tía kích thích sự phát triển tế bào da và tăng cường quá trình tái tạo da. Các chất triterpenoid trong rau má tía cũng ức chế sự phát triển của vi khuẩn, nấm và virus, giúp lành vết thương nhanh chóng.
- Rau má tía chứa nhiều vitamin và khoáng chất cần thiết cho da như vitamin C, vitamin E, kẽm và sắt. Các chất triterpenoid giúp cải thiện độ ẩm, độ săn chắc và tăng cường sự đàn hồi của da.
- Với tác dụng điều hòa huyết áp, các chất triterpenoid trong rau má tía giãn mạch và giảm huyết áp. Ngoài ra, rau má tía cũng có khả năng điều hòa huyết áp trong tình trạng stress.
- Cuối cùng, các chất triterpenoid trong cây rau má tía kích thích quá trình tái tạo và phát triển tế bào thần kinh, cải thiện trí nhớ và tăng cường chức năng não bộ.
Cách sử dụng cây rau má tía
Sử dụng rau má tía trong ẩm thực
Các cách sử dụng rau má tía bao gồm:
- Nấu canh: Rau má tía có thể được nấu canh với tôm, thịt, trứng hoặc các nguyên liệu khác.
- Xào, rán: Rau má tía có thể được xào hoặc rán với tỏi, ớt, dầu ăn.
- Làm nộm: Rau má tía thường được sử dụng để làm nộm với thịt, hải sản, trái cây.
- Nấu cháo, bún: Cây rau má tía có thể cho vào nấu cháo, bún để tăng hương vị và giá trị dinh dưỡng.
Sử dụng rau má tía ở dạng thuốc
Ngoài việc sử dụng trong ẩm thực, rau má tía còn được biết đến với các công dụng y học sau:
- Rối loạn thần kinh, stress: Rau má tía có tác dụng làm dịu thần kinh, giảm căng thẳng, cải thiện trí nhớ.
- Bệnh tiểu đường: Rau má tía giúp hạ đường huyết, ổn định lượng insulin trong cơ thể.
- Tăng huyết áp: Rau má tía có tác dụng giãn mạch, làm giảm huyết áp.
- Phục hồi vết thương: Rau má tía kích thích tái tạo da, giúp lành vết thương nhanh chóng.
- Dưỡng da: Rau má tía cung cấp vitamin và khoáng chất quan trọng cho da, giúp dưỡng ẩm, săn chắc và tăng cường đàn hồi da.
Rau má tía có thể được sử dụng dưới nhiều hình thức như uống dưới dạng trà, thuốc viên hoặc nước uống, đắp ngoài da dưới dạng cao, mỡ bôi hoặc gel, và ngâm chân hoặc toàn thân trong nước sắc rau má tía.
Lưu ý khi sử dụng và lưu trữ rau má tía
Mặc dù cây rau má tía được coi là an toàn và ít gây tác dụng phụ khi sử dụng đúng cách, tuy nhiên vẫn cần lưu ý một số điểm sau:
- Một số người có thể phản ứng dị ứng với rau má tía, biểu hiện như phát ban, ngứa, nổi mẩn. Nếu xuất hiện các dấu hiệu này, cần ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ.
- Phụ nữ mang thai và cho con bú nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng rau má tía.
- Trẻ em dưới 2 tuổi không nên sử dụng rau má tía do thiếu dữ liệu về an toàn.
Lưu trữ và bảo quản rau má tía
Để đảm bảo sử dụng rau má tía an toàn và hiệu quả, cần tuân thủ các quy tắc sau:
- Chọn rau má tía tươi, không có dấu hiệu úa vàng, thối rữa.
- Rửa sạch rau má tía và để ráo nước trước khi sử dụng hoặc bảo quản.
- Bảo quản rau má tía trong tủ lạnh, trong túi nilon kín hoặc hộp đựng kín, có thể giữ được từ 3 đến 5 ngày.
- Không nên rửa rau má tía quá sớm trước khi sử dụng để tránh làm mất đi các chất dinh dưỡng của rau.
- Tránh để rau má tía ở nhiệt độ cao hoặc dưới ánh nắng trực tiếp, vì điều này có thể làm giảm hàm lượng dinh dưỡng của rau.
Kết luận
Như Cây Rau Má đã chia sẻ trên, thì rau má tía không chỉ là một loại cây dược liệu phổ biến mà còn mang lại nhiều giá trị dinh dưỡng và y tế đáng kể. Với khả năng tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện tuần hoàn máu, chống oxy hóa và dưỡng da, cây rau má tía đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ sức khỏe và làm đẹp.
Đặc biệt, các nghiên cứu tiếp tục khám phá thêm những lợi ích sức khỏe mới của loài cây này, làm cho rau má tía trở thành một phần không thể thiếu trong nền y học hiện đại và ẩm thực truyền thống.
